4. Thực trạng nhận thức pháp luật và việc tiếp nhận tri thức pháp luật của người dân hiện nay qua các kênh tuyên truyền như thế nào?

Hằng năm ở cấp xã, mỗi đơn vị thường tổ chức được vài ba hội nghị triển khai các văn bản pháp luật mới cho cán bộ quân dân chính của cấp mình, số lượng được mời tham dự trên giấy tờ khoảng trên dưới 100 người; thành phần cụ thể gồm: cán bộ, công chức chuyên trách và bán chuyên trách cấp xã; bí thư chi bộ, trưởng thôn (bản, khối phố), trưởng ban công tác mặt trận, hòa giải viên, tuyên truyền viên pháp luật… nhưng con số có mặt thực tế tại mỗi hội nghị này thường chỉ trên dưới hai phần ba, thời gian hội nghị thường không quá một buổi. Sau hội nghị triển khai ở cấp xã, là các đợt triển khai xuống cấp thôn, bản khối phố với số người tham dự từ 50 đến 70% đại diện hộ gia đình, thường là các “đại diện chuyên trách”, thời gian thường tổ chức vào ban đêm trong khoảng một đến một tiếng rưỡi.

Bán đấu giá tài sản (BĐGTS) đã được quy định từ Bộ Luật Dân sự 1995 (từ điều 452 đến điều 455) và Chính phủ cụ thể hóa tại Nghị định số 86/1996/NĐ-CP ngày 19/12/1996 và sau đó thay thế bằng Nghị định số 05/2005/NĐ-CP ngày 18/01/2005 về Quy chế BĐGTS; và Bộ Tư pháp ban hành Thông tư 03/2005/TT-BTP ngày 04/5/2005/TT-BTP hướng dẫn thi hành một số điều của Nghị định này. Song qua thực tiễn áp dụng pháp luật trong việc BĐGTS gặp những vướng mắc, bất cập như: hoạt động hành nghề của các tổ chức đấu giá, mức tiền đặt trước trong hoạt động bán đấu giá, tiêu chuẩn để trở hành đấu giá viên, biện pháp hạn chế thông đồng trong đấu gía tài sản v.v.

2. Thế nào là “nhiệm vụ của toàn bộ hệ thống chính trị” đối với công tác PBGDPL?

Nói đến “nhiệm vụ của toàn bộ hệ thống chính trị” thì việc xác định nhiệm vụ này không chỉ dành riêng công tác PBGDPL mà nhiều loại công tác khác còn quan trọng hơn rất nhiều, như công tác bảo vệ an ninh quốc phòng, trật tự an toàn xã hội; công tác đấu tranh phòng, chống tham nhũng; công tác xóa đói giảm nghèo .v.v... và .v.v... Chúng ta thử hình dung xem, vì đã xác định công tác bảo vệ an ninh quốc phòng là “nhiệm vụ của toàn bộ hệ thống chính trị”, nên các cấp, các ngành, các cơ quan, đoàn thể đều yêu cầu được trang bị súng ống, đạn dược... để đề phòng giặc đến, thì xã hội sẽ ra sao? Rõ ràng là không ổn! Hoặc nữa, vì đã xác định công tác xóa đói, giảm nghèo là “nhiệm vụ của toàn bộ hệ thống chính trị” nên mọi ngành, cơ quan đều phải được giao tiền để đi “khảo sát” tìm ra hộ nghèo, hộ đói để giúp đỡ, thử xem có ổn không? Cũng rõ ràng là không ổn! Vậy tại sao công tác PBGDPL cũng được xác định là “nhiệm vụ của toàn bộ hệ thống chính trị”, chúng ta lại hình thành nên “tư duy đề án” để đề nghị cấp có thẩm quyền phê duyệt, rồi ngành nào, cấp nào cũng đề nghị cấp kinh phí để “làm đề án”, sau đó lại “cơm đùm gạo gói” xuống cơ sở để phổ biến pháp luật cho nhân dân? Thực tế cách làm này thời gian qua đã cho thấy như thế nào? Cũng rõ ràng là không ổn! Chúng tôi sẽ chứng minh vấn đề này ở phần sau.

Tình huống:

Ông A đem mảnh đất (đang có tranh chấp với ông C) thế chấp cho bà B để vay một khoản tiền. Việc thế chấp có lập thành văn bản, trong đó ghi rõ khi đến hạn trả nợ, nếu ông A không trả tiền thì mãnh đất sẽ bị đem xử lý để trả nợ cho bà B. Nhưng sau đó, ông A đã không trả nợ cho bà B nên cả hai đưa nhau ra Tòa để giải quyết. Trong thời gian đó, tranh chấp về miếng đất của ông A và ông C đã được giải quyết xong và ông A được cơ quan có thẩm quyền cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Tuy nhiên, Tòa án vẫn tuyên hợp đồng thế chấp giữa ông A và bà B vô hiệu vì tại thời điểm xác lập giao dịch, mãnh đất được thế chấp là tài sản đang có tranh chấp, không được phép giao dịch.

1. Đặt vấn đề:

Nhận thức rõ tầm quan trọng của công tác phổ biến, giáo dục pháp luật (PBGDPL) cho cán bộ và nhân dân, kể từ năm 1998 trở lại đây, công tác này luôn được Đảng và Nhà nước dành sự quan tâm đặc biệt hơn so với giai đoạn trước đó. Sự quan tâm đặc biệt này là một tất yếu khách quan nhằm tạo cơ sở vững chắc cho việc xây dựng và không ngừng hoàn thiện Nhà nước pháp quyền Việt Nam xã hội chủ nghĩa của nhân dân, do nhân dân và vì nhân dân.

Có thể nói trong đội ngũ những người làm công tác phổ biến pháp luật thì đội ngũ báo cáo viên pháp luật là nhân tố hêt sức quan trọng, là cầu nối đưa pháp luật đến với cuộc sống của người dân. Vì tầm quan trọng đó, việc xây dựng đội ngũ báo cáo viên pháp luật giỏi về chuyên môn nghiệp vụ, vững vàng về bản lĩnh chính trị là một yêu cầu cấp bách trong giai đoạn hiện nay.