Qua gần 6 năm triển khai thực hiện Nghị định số 17/2010/NĐ-CP ngày 04/3/2010 của Chính phủ về BĐG tài sản (Nghị định số 17) và các Thông tư hướng dẫn thi hành của Bộ Tư pháp, Bộ Tài chính; đến nay, trên địa bàn tỉnh Quảng Nam đã có 04 tổ chức BĐG chuyên nghiệp được thành lập (Trong đó có: 01 trung tâm, 02 doanh nghiệp và 01 chi nhánh), với 10 đấu giá viên đã đăng ký hành nghề. Nhìn chung các tổ chức BĐG chuyên nghiệp trên địa bàn tỉnh hoạt động ổn định, có hiệu quả, các hợp đồng BĐG các loại tài sản, thu phí đấu giá ngày càng tăng, góp phần giải quyết việc làm cho người lao động, tăng thu nguồn ngân sách của tỉnh trong thời gian qua; các cuộc bán đấu giá đều do đấu giá viên làm việc trong tổ chức bán đấu giá chuyên nghiệp điều hành theo đúng trình tự, thủ tục bán đấu giá tài sản.

Bên cạnh những kết quả đạt được, chúng tôi nhận thấy rằng hoạt động của các tổ chức BĐG chuyên nghiệp và đội ngũ đấu giá viên trên địa bàn tỉnh vẫn còn gặp nhiều khó khăn; công tác xã hội hóa hoạt động BĐGTS trên địa bàn tỉnh phát triển còn chậm; đội ngũ đấu giá viên vẫn còn thiếu về số lượng; việc thực hiện quy định của pháp luật về BĐGTS của các tổ chức BĐG vẫn còn nhiều thiếu sót. Công tác kiểm tra, thanh tra đôn đốc và xử lý vi phạm pháp luật trong hoạt động BĐGTS còn chưa được kịp thời, chưa thường xuyên. Nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên là do cơ chế về BĐGTS chưa hoàn thiện, còn thiếu những quy định, hướng dẫn cụ thể, một số quy định của pháp luật về tổ chức, hoạt động của đấu giá viên, doanh nghiệp bán đấu giá tài sản và cơ chế quản lý đối với đội ngũ đấu giá viên, doanh nghiệp bán đấu giá tài sản còn chưa phù hợp, chồng chéo. Cụ thể là:

- Về thủ tục đăng ký hoạt động:

Tại khoản 2, Điều 53, Nghị định số 17 quy định Sở Tư pháp có trách nhiệm giúp UBND cấp tỉnh thực hiện chức năng quản lý nhà nước về công tác BĐGTS tại địa phương. Tuy nhiên, khi tổ chức, cá nhân có nhu cầu thành lập doanh nghiệp có chức năng BĐG thì thủ tục đăng ký kinh doanh (đăng ký hoạt động) lại được thực hiện tại Phòng Đăng ký kinh doanh thuộc Sở Kế hoạch- Đầu tư nơi dự kiến đặt trụ sở. Nghị định số17/2010/NĐ-CP chỉ quy định trong thời hạn bảy ngày làm việc kể từ ngày được cấp Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh, doanh nghiệp có trách nhiệm thông báo bằng văn bản về việc đăng ký kinh doanh cho Sở Tư pháp nơi doanh nghiệp đặt trụ sở chính. Nghị định cũng không quy định trong trường hợp thay đổi nội dung đăng ký hoạt động (tên gọi, người đại diện theo pháp luật, địa chỉ trụ sở...) thì phải thực hiện việc thông báo cho Sở Tư pháp.

Trong khi đó đối với tổ chức bổ trợ khác như: tổ chức hành nghề luật sư, tổ chức hành nghề công chứng theo quy định của pháp luật cũng hoạt động như loại hình doanh nghiệp tư nhân hoặc theo loại hình công ty hợp danh nhưng khi các tổ chức này được thành lập thì đều phải thực hiện thủ tục cấp giấy đăng hoạt động tại Sở Tư pháp (kể cả khi có sự thay đổi đổi về nội dung đăng ký) và thống nhất chịu sự quản lý nhà nước của Sở Tư pháp về hoạt động hành nghề luật sư, công chứng. Việc quy định như vậy đã tạo sự thống nhất trong việc theo dõi, quản lýnhà nước về tổ chức và hoạt động.

Do vậy, chúng tôi cho rằng, việc tạo ra cơ chế quản lý đối với các doanh nghiệp có chức năng bán đấu giá tài sản theo như hiện nay là chưa phù hợp.

- Về vấn đề cấp chứng chỉ hành nghề đấu giá:

Khoản 2, Điều 8, Nghị định số 17 quy định: “Người đề nghị cấp chứng chỉ hành nghề đấu giá gửi hồ sơ trực tiếp đến Bộ Tư pháp và nộp lệ phí cấp Chứng chỉ hành nghề đấu giá theo quy định. Trong thời hạn mười lăm ngày làm việc, kể từ ngày nhận được hồ sơ hợp lệ, Bộ Tư pháp có trách nhiệm cấp Chứng chỉ hành nghề đấu giá cho người đề nghị; trong trường hợp từ chối phải có thông báo lý do bằng văn bản cho người đề nghị”.

Hiện nay, các quy định về bổ nhiệm công chứng viên, cấp chứng chỉ hành nghề luật sư... đều được thực hiện thông qua đầu mối là Sở Tư pháp. Sở Tư pháp có trách nhiệm tiếp nhận hồ sơ, thẩm định và trình Bộ Tư pháp bổ nhiệm công chứng viên hoặc cấp chứng chỉ hành nghề luật sư.... Tuy nhiên, đối với việc cấp chứng chỉ hành nghề đấu giá thì cá nhân có yêu cầu, đủ điều kiện thì gửi hồ sơ trực tiếp đến Bộ Tư pháp, không qua Sở Tư pháp, dẫn đến địa phương không theo dõi được, một số trường hợp người đề nghị cấp chứng chỉ hành nghề đấu giá thuộc trường hợp không được cấp chứng chỉ theo quy định tại Điều 9 Nghị định 17 thì Bộ Tư pháp khó có thể kiểm soát được.

- Về vấn đề đăng ký danh sách đấu giá viên:

Điều 5, Thông tư số 23/2010/TT-BTP ngày 06/12/2010 của Bộ Tư pháp quy định chi tiết và hướng dẫn thực hiện Nghị định số 17 quy định:

“ Tổ chức BĐG chuyên nghiệp thực hiện đăng ký danh sách đấu giá viên và việc thay đổi, bổ sung danh sách đấu giá viên của tổ chức mình tại Sở Tư pháp nơi tổ chức BĐGTS đặt trụ sở chính; đăng ký danh sách đấu giá viên, thay đổi, bổ sung đấu giá viên của chi nhánh của doanh nghiệp BĐGTS tại Sở Tư pháp nơi đặt trụ sở của chi nhánh”.

Tuy nhiên, trong trường hợp, doanh nghiệp có chức năng BĐG sau khi được Sở Kế hoạch-Đầu tư cấp giấy đăng ký kinh doanh, không thực hiện thông báo việc đăng ký kinh doanh và không đăng ký danh sách Đấu giá viên với Sở Tư pháp thì Sở Tư pháp cũng khó nắm bắt được thông tin hoạt động của các doanh nghiệp này..v.v..Có thể nói, việc phát triển doanh nghiệp BĐGTS tồn tại song song với Trung tâm DVBĐGTS đã đáp ứng kịp thời nhu cầu giao dịch của các loại tài sản trên thị trường; đồng thời tạo ra môi trường cạnh tranh, nâng cao chất lượng cung cấp các dịch vụ BĐGTS cho cá nhân, tổ chức, phù hợp với chủ trương cải cách tư pháp, xã hội hóa các hoạt động bổ trợ tư pháp. Tuy nhiên, nếu thiếu cơ chế chặt chẽ trong giám sát, quản lý hoạt động của loại hình này thì sẽ tạo kẽ hở cho việc vi phạm pháp luật hoặc trốn tránh nghĩa vụ đối với cơ quan nhà nước có thẩm quyền. Do vậy, chúng tôi nghĩ rằng trong thời gian tới Quốc hội sớm thông qua Luật Đấu giá, trong đó việc khắc phục những vấn đề còn bất cập của Nghị định số 17 như nêu trên là rất cần thiết.

Trên đây là ý kiến riêng của người viết, rất mong nhận được sự trao đổi của các đồng nghiệp./.

Bùi Xuân Hiếu

(Trưởng phòng Bổ trợ Tư pháp)