Cán bộ, công chức, viên chức trong toàn bộ hệ thống chính trị nói chung và trong bộ máy nhà nước nói riêng có vai trò, vị trí đặc biệt quan trọng, quyết định trực tiếp đến quá trình phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Do đó, việc nắm vững các quy định của pháp luật, trước hết là quy định của pháp luật chuyên ngành, gắn liền với chuyên môn, nghiệp vụ là một đòi hỏi có tính nguyên tắc đối với nhóm đối tượng này.

Bài viết này, chỉ đề cập đến một nhóm đối tượng nhỏ hơn, đó là nhóm đối tượng cán bộ, công chức, viên chức làm công tác tham mưu cho lãnh đạo trong việc ban hành chủ trương chính sách, tổ chức triển khai thực hiện chủ trương, chính sách và hướng dẫn nhân dân thực hiện tốt chủ trương chính sách pháp luật của Nhà nước.

Ai cũng biết đã là cán bộ, công chức hay viên chức làm việc trong các cơ quan của Đảng, cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị - xã hội hay các đơn vị sự nghiệp công lập... (gọi chung là cơ quan, tổ chức), hưởng lương từ ngân sách nhà nước, đều phải có một trình độ chuyên môn nhất định đáp ứng được yêu cầu về lĩnh vực mình phụ trách hoặc công việc mình đang làm. Trong đó, những quy định của pháp luật chuyên ngành liên quan đến công việc thực hiện hằng ngày phải nắm vững và phải được cập nhật thường xuyên. Có như vậy, người cán bộ, công chức, viên chức mới có thể hoàn thành tốt nhiệm vụ tham mưu cho lãnh đạo trong việc ban hành cơ chế, chính sách; triển khi chỉ đạo điều hành các công việc thuộc trách nhiệm của cơ quan, tổ chức mình; đồng thời giải quyết tốt các yêu cầu của công dân. Đó là những đòi hỏi tối thiểu, mang tính nguyên tắc chung.

Tuy nhiên, nhìn vào thực trạng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức tham mưu của ta hiện nay, từ góc độ nhận thức pháp luật, có thể thấy rõ mấy khía cạnh cần quan tâm, như sau:

Thứ nhất, cán bộ, công chức, viên chức sau giờ làm việc ở cơ quan, về sinh hoạt tại các khu dân cư nhưng thường rất ít tham gia cùng với nhân dân để nghe phổ biến pháp luật, mặc dầu các buổi phổ biến pháp luật do địa phương tổ chức không nhiều.

Thứ hai, phần lớn thời gian làm việc tại cơ quan, cán bộ, công chức, viên chức chủ yếu tập trung vào giải quyết các công việc chuyên môn được giao. Do đó nếu có dành thời gian cho việc tìm hiểu pháp luật thì cán bộ, công chức, viên chức cũng chỉ nghiên cứu một số văn bản pháp luật chuyên ngành, chưa quan tâm nhiều đến việc tìm hiểu các văn bản pháp luật khác. Trong khi đó, còn nhiều cơ quan, tổ chức chưa quan tâm bố trí thời gian hoặc chưa tổ chức phổ biến pháp luật cho cán bộ, công chức, viên chức. Đó là chưa nói đến một bộ phận cán bộ, công chức, viên chức làm việc kém hiệu quả, lười nghiên cứu, tranh thủ thời gian để lướt web, chơi game... không chịu khó đầu tư suy nghĩ để nâng cao chất lượng chuyên môn, còn nói gì đến tìm hiểu pháp luật.

Thứ ba, nhiều cán bộ, công chức, viên chức mặc dù xuất thân là sinh viên các trường đại học luật, nhưng sau một thời gian công tác tại các cơ quan, tổ chức cũng chỉ giữ được những “kiến thức cơ bản” đã học trong nhà trường, còn phần “tự bổ sung thêm” lại không nhiều, trong khi cuộc sống xã hội lại luôn vận động, văn bản pháp luật mới ban hành hoặc được sửa đổi, bổ sung ngày một nhiều. Cán bộ, công chức, viên chức chuyên ngành luật còn có tình trạng như vậy, thử hỏi cán bộ, công chức, viên chức xuất thân từ các chuyên ngành khác sẽ như thế nào.

Thứ tư, thực tế đã chứng minh bằng những con số thống kê trong việc giải quyết đơn thư khiếu kiện của công dân trong những năm qua cho chúng ta thấy, tỉ lệ các vụ việc người dân khiếu kiện đúng hằng năm thường ở trên con số 70%. Điều đó cũng có nghĩa là cái sai từ phía các cơ quan, tổ chức, người có thẩm quyền bị khiếu kiện chiếm hơn 70% hằng năm, mà số vụ việc khiếu kiện hằng năm là không ít. Có thể nêu ra đây rất nhiều vụ việc cụ thể để minh họa, nhưng có lẽ vụ việc xảy ra ở huyện Tiên Lãng, thành phố Hải Phòng trong tháng 01/2012 vừa qua, cả nước đều biết, cũng đủ để thấy rõ “một bộ phận không nhỏ” cán bộ, công chức, viên chức ở nhiều cấp, nhiều ngành của thành phố Hải Phòng chưa nhận thức đầy đủ các quy định của pháp luật mà mình có nhiệm vụ tham mưu giải quyết. Tình trạng tương tự như vậy không phải ở các tỉnh khác không có, chỉ khác nhau ở tính chất và mức độ mà thôi.

Đương nhiên trong công tác tham mưu sai chưa hẳn tất cả đều do không nắm vững các quy định của pháp luật, mà còn có thể do động cơ khác thúc đẩy dẫn đến việc mặc dù biết sai nhưng vẫn cố tình tham mưu sai.

Ngoài những vấn đề nêu trên, có thể còn có nhiều khía cạnh khác nữa cho thấy công tác phổ biến, giáo dục pháp luật cho đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức hiện nay chưa đáp ứng được yêu cầu, đòi hỏi của công cuộc phát triển kinh tế - xã hội trong giai đoạn mới, trong phạm vi tỉnh Quảng Nam cũng như trong cả nước. Việc cán bộ, công chức, viên chức nắm vững các quy định của pháp luật, tôn trọng pháp luật và thực hiện nhiệm vụ đúng pháp luật không chỉ góp phần to lớn vào sự nghiệp phát triển đất nước mà còn là một cách tuyên truyền pháp luật “trực quan” để mọi người dân tôn trọng và noi theo. Nêu một tấm gương hơn ngàn trang tài liệu trong công tác phổ biến, giáo dục pháp luật là như vậy.

Kết thúc bài viết ngắn này, cá nhân tôi xin khẳng định là việc dự thảo Luật Phổ biến giáo, dục pháp luật đưa đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức vào Luật với tư cách là một trong các nhóm đặc thù là hết sức cần thiết và đúng đắn. Tôi còn cho là nhóm quan trọng nhất trong các nhóm đặc thù./.

                                                                                                 Nguyễn Kỳ Sanh

                                                                                               (Phòng Phổ biến, giáo dục pháp luật)