Năm 2017 đối với Trung tâm Trợ giúp pháp lý nhà nước tỉnh Quảng Nam (Trung tâm TGPL) là một năm thu được nhiều kết quả tích cực về chuyên môn trên nhiều mảng công việc. Đây là năm thứ hai tiếp tục thực hiện Quyết định số 749QĐ/TTg ngày 01/6/2015 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án đổi mới công tác TGPL giai đoạn 2015 - 2025; cũng là năm thứ hai thực hiện khoán vụ việc tham gia tố tụng cho đội ngũ Trợ giúp viên pháp lý (TGVPL) theo chủ trương của Bộ Tư pháp; năm đầu tiên thực hiện Quyết định số 32/2016/QĐ-TTg ngày 08/8/2016 của Thủ tướng Chính phủ về chính sách TGPL cho người nghèo, đồng bào dân tộc thiểu số các huyện nghèo, xã nghèo, thôn bản đặc biệt khó khăn giai đoạn 2016 - 2020 và hỗ trợ vụ việc tham gia tố tụng có tính chất phúc tạp điển hình và cũng là năm kỷ niện 20 năm ngày thành lập Tổ chức TGPL Việt Nam (06/9/1997 - 06/9/2017).
Mặc dù khối lượng công việc khá nhiều, độ phức tạp cao nhưng đội ngũ những người làm công tác TGPL của tỉnh đã nỗ lực phấn đấu hết mình để hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ theo kế hoạch đề ra và phong trào thi đua cao điểm mà Bộ trưởng Bộ Tư pháp phát động vào đầu năm 2017, với một kết quả khá toàn diện, thể hiện ở các mặt như sau:
Công tác tổ chức bộ máy
Tiếp tục triển khai thực hiện Đề án củng cố, kiện toàn bộ máy Trung tâm đã được UBND tỉnh phê duyệt; sắp xếp lại các Chi nhánh theo hướng giảm bớt số lượng, đảm bảo các Chi nhánh còn lại đều có Trợ giúp viên hoạt động hiệu quả, thực chất hơn; sắp xếp đội ngũ viên chức thuộc 03 phòng Nghiệp vụ hoạt động chuyên sâu hơn theo từng lĩnh vực. Đến nay, Trung tâm đã có 14 Trợ giúp viên pháp lý (TGVPL) và đội ngũ này đã từng bước đảm nhiệm các công việc phải nhờ đến Luật sư là cộng tác viên như những năm trước đây. Bên cạnh đó, để tạo nguồn TGVPL cho những năm tiếp theo, Trung tâm còn cử 05 viên chức đi học lớp đào tạo nghề luật sư, nhằm đáp ứng yêu cầu ngày càng tăng của công tác TGPL tại địa phương. Phấn đấu, năm 2018 Trung tâm có 16 TGVPL, đủ điều kiện để thực hiện nhiệm vụ đáp ứng số lượng đối tượng được TGPL theo Luật TGPL 2017.
Kết quả thực hiện nhiệm vụ trọng tâm
Năm 2017, Trung tâm TGPL và các Chi nhánh đã thực hiện được 992 vụ việc. Trong đó, số vụ việc thực được thực hiện tại Trung tâm là 649; ngoài ra, Trung tâm còn tổ chức được 19 đợt truyền thông về TGPL tại 110 thôn, xã/ 14 huyện với 1.664 người tham dự, tư vấn trực tiếp cho 339 đối tượng có yêu cầu, cử TGVPL và Luật sư là cộng tác viên tham gia bào chữa, bảo vệ quyền lợi hợp pháp cho các đối tượng với 186 vụ việc (Trợ giúp viên 147 vụ việc, luật sư 39 vụ việc) và tư vấn tại trụ sở 124 vụ việc.
Tại các Chi nhánh TGPL: Tổng số vụ việc đã thực hiện năm 2017 là 273; trong đó: đã tổ chức 09 đợt truyền thông về TGPL tại 23 xã, phường với 1.020 người tham dự, tư vấn cho 120 đối tượng có yêu cầu, 85 vụ việc tư vấn tại trụ sở; tham gia tố tụng 68vụ việc. Một số Chi nhánh TGPL nhiều năm liền ít vụ việc tham gia tố tụng, thì năm 2017 đã có tham gia được nhiều vụ việc như: Núi Thành 14 vụ việc, Đại lộc 39 vụ việc, vượt chỉ tiêu Bộ Tư pháp giao.
Tổng số vụ việc tham gia tố tụng của Trung tâm và các Chi nhánh là 254, tăng 130 % so với 2016; trong đó đội ngũ TGVPL thực hiện 84,6%, số còn lại do Luật sư cộng tác viên tham gia. Điều này cho thấy mục tiêu cốt lõi của Đề án đổi mới công tác TGPL là tạo điều kiện cho đội ngũ TGVPL có điều kiện tiếp cận các loại án, bảo vệ tốt quyền và lợi ích hợp pháp của đối tượng, đã đạt được. Mặt khác, số vụ việc tư vấn tại trụ sở tăng lên, cho thấy vị trí, vai trò của TGVPL đã được nâng cao, tiếp tục khẳng định công tác TGPL là hoạt động thuộc chức năng xã hội của Nhà nước để thực hiện các chính sách an sinh xã hội, giảm nghèo bền vững, dân tộc, ... nhằm đảm bảo cho người nghèo và đối tượng chính sách được bình đẳng, công bằng tiếp cận pháp luật.
Triển khai Chương trình mục tiêu Quốc gia:
Trong năm 2017 là năm đầu tiên thực hiện hiện Quyết định số 32/2016/QĐ-TTg ngày 08/8/2016 của Thủ tướng Chính phủ về chính sách TGPL cho người nghèo, đồng bào dân tộc thiểu số tại các huyện nghèo, xã nghèo, thôn, bản đặc biệt khó khăn trên địa bàn 09 huyện miền núi và hỗ trợ vụ việc tham gia tố tụng có tính chất phức tạp hoặc điển hình. Trung tâm và các Chi nhánh đã tổ chức triển khai thực hiện có hiệu quả nhiều nội dung cụ thể, thiết thực như: tham gia tố tụng các vụ việc có tính chất phức tạp hoặc điển hình; hỗ trợ học phí cho các viên chức tham gia khóa đào tạo nghiệp vụ Luật sư; tổ chức Hội nghị tập huấn tăng cường năng lực cho người thực hiện TGPL; thiết lập đường dây nóng; xây dựng, phát chuyên trang, chuyên mục về TGPL trên Đài truyền thanh xã; tổ chức các đợt truyền thông về TGPL ở cơ sở.
Hoạt động phối hợp liên ngành
Trung tâm TGPL cũng đã tham mưu Giám đốc Sở Tư pháp thực hiện tốt Quy chế hoạt động của Hội đồng phối hợp liên ngành về TGPL trong hoạt động tố tụng của tỉnh; tổ chức tổng kết công tác phối hợp liên ngành và triển khai 04 đợt kiểm tra công tác phối hợp liên ngành, tại hai thành phố Tam Kỳ, Hội An và hai huyện Phú Ninh, Đại Lộc. Qua kiểm tra đã rút ra được những mặt ưu điểm, khuyết điểm ở tất cả các cơ quan tiến hành tố tụng trên địa bàn tỉnh.
Một số hoạt động khác
Bên cạnh những hoạt động trọng tâm nêu trên, trong năm 2017, Trung tâm TGPL đã phối hợp Chi đoàn thanh niên Sở Tư pháp, Phòng Tư pháp Phú Ninh tổ chức buổi sinh hoạt chuyên đề "Trợ giúp pháp lý chung tay xây dựng nông thôn mới" tại xã Tam Lãnh; qua đó đã tư vấn trực tiếp cho 05 đối tượng TGPL có yêu cầu (chủ yếu là các nội dung tranh về chấp đất đai, chính sách người có công với cách mạng và cải chính hộ tịch); trao 04 suất quà (trị giá 1.000.000 đồng/ suất) cho các hộ có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn của xã; tặng 25 đầu sách pháp luật, trị giá hơn 01 triệu đồng cho Tủ sách pháp luật xã Tam Lãnh để cán bộ, nhân dân địa phương có điều kiện tiếp cận pháp luật trong thời gian tới.
Với những kết quả đã đạt được như đã nêu trên, năm 2017, Bộ trưởng Bộ Tư pháp đã tặng Bằng khen cho Trung tâm TGPL và một cá nhân vì đã có thành tích xuất sắc đợt thi đua cao điểm chào mừng 20 năm ngày thành lập Tổ chức TGPL Việt Nam (6/9/1997-6/9/2017); Hội đồng thi đua khen thưởng ngành Tư pháp cũng đã đề nghị Chủ tịch UBND tỉnh tặng Bằng khen và công nhận Trung tâm TGPL nhà nước tỉnh là "Tập thể lao động xuất sắc", vì đã có thành tích xuất sắc nhiệm vụ 2016-2017./.

Lê Hằng Vân