Những năm gần đây, tình trạng ủy quyền cho người khác sử dụng tài sản của mình đem thế chấp tại một số Ngân hàng để rút tiền Nhà nước xảy ra tương đối phổ biến ở nhiều địa phương. Vậy mà ở Quảng Nam, khi có tranh chấp về loại việc này, Thẩm phán ở cả hai cấp huyện và tỉnh vẫn giải quyết cho rằng hợp đồng ủy quyền này “đúng pháp luật”, là chuyện đáng ngờ. Dưới đây, xin nêu lại một vụ việc điển hình.

Ngày 21/9/2010, bà Vũ Thị Thu Hương và ông Phan Tuấn Anh ký hợp đồng tín dụng vay 380 triệu đồng của Ngân hàng Thương mại cổ phần Đầu tư và phát triển Việt Nam - Chi nhánh Quảng Nam (gọi tắt là BIDV Quảng Nam). Cùng ngày, bà Hương đứng tên Chủ DNTN Hòa Thuận Phát ký hợp đồng ủy quyền cho ông Phan Tuấn Anh có nội dung: Ông Phan Tuấn Anh được toàn quyền sử dụng chiếc xe ô tô BKS: 43S - 4627 để chuyển nhượng, mua bán, tặng cho, cầm cố, thế chấp ... Và “Thời hạn ủy quyền là 10 năm, kể từ ngày hai bên ký vào hợp đồng này và được công chứng”. Trên cơ sở hợp đồng ủy quyền nay, ông Phan Tuấn Anh đem chiếc xe ô tô BKS: 43S - 4627 trị giá 520 triệu đồng, ký hợp đồng thế chấp tài sản đảm bảo tiền vay cho BIDV Quảng Nam.

Hợp đồng ủy quyền nêu trên đã mâu thuẫn nội tại về các điều kiện giao kết đó là: Bà Vũ Thị Thu Hương ủy quyền cho ông Phan Tuấn Anh được toàn quyền “tặng cho” chiếc xe ô tô. Như vậy, nếu ông Phan Tuấn Anh đem tặng cho người khác chiếc xe ô tô này thì bà Vũ Thị Thu Hương không thể lấy lại tài sản đã bị ông Phan Tuấn Anh tặng cho. Mặt khác, hợp đồng lại giao kết thời hạn ủy quyền 10 năm là không thực tế; yếu tổ gian dối đã thể hiện ngay trong hợp đồng ủy quyền này, nên không thể coi việc giao kết giữa bà Vũ Thị Thu Hương với ông Phan Tuấn Anh là phù hợp pháp luật được. Đáng lưu ý là chiếc xe ô tô BKS: 43S - 4627 là tài sản chung của vợ chồng ông Nguyễn Văn Hiệp, bà Vũ Thị Thu Hương tạo lập trong thời kỳ hôn nhân, cho nên bà Hương không có quyền ủy quyền cho người khác định đoạt phần tài sản của ông Hiệp trong chiếc xe ô tô này. Một câu hỏi cần đặt ra là bà Vũ Thị Thu Hương và ông Phan Tuấn Anh cùng đứng tên ký hợp đồng tín dụng vay vốn của BIDV Quảng Nam, mà lại ủy quyền cho ông Phan Tuấn Anh đứng ra thế chấp đảm bảo tiền vay và được công chứng, cũng là điều khó hiểu!

Trong thời gian sử dụng vốn vay, bà Vũ Thị Thu Hương và ông Phan Tuấn Anh không thực hiện đúng nghĩa vụ cam kết trong hợp đồng tín dụng, nên BIDV Quảng Nam khởi kiện ra TAND thành phố Tam Kỳ để giải quyết.  Thẩm phán thụ lý vụ kiện không xem xét tính hợp pháp của hợp ồng ủy quyền và hợp đồng thế chấp tài sản để xử lý theo quy định tại Điều 32a của Bộ luật Tố tụng dân sự năm 2004 (sửa đổi, bổ sung năm 2011), mà cho rằng các hợp đồng ủy quyền, hợp đồng thế chấp tài sản đúng pháp luật và xử: Tài sản thế chấp được kê biên để bảo đảm thi hành án, nếu bà Vũ Thị Thu Hương và ông Phan Tuấn Anh không thanh toán được nợ vay và lãi vay 582.176.278 đồng (nợ gốc 380 triệu đồng, nợ lãi 202.176.278 đồng) cho BIDV Quảng Nam.

Thế nhưng, khi vụ án được giải quyết lại theo thủ tục phúc thẩm, thì Thẩm phán TAND tỉnh lại căn cứ Thông tư liên tịch số 14/2010/TTLT-BTP- TANDTC-VKSNDTC của Bộ Tư pháp - Tòa án nhân dân tối cao - Viện kiểm sát nhân dân tối cao hướng dẫn một số vấn đề về thủ tục thi hành án dân sự và phối hợp liên ngành trong thi hành án dân sự, để cho rằng việc tranh chấp tài sản chung của vợ chồng ông Hiệp, bà Hương sẽ được giải quyết bằng vụ kiện khác khi có yêu cầu.

Chưa rõ, trong vụ án này có vấn đề gì tế nhị, hay Thẩm phán chưa nắm vững văn bản pháp luật mà giải quyết theo kiểu “cả vú lấp miệng em” như vậy? Bởi, Thông tư số 14/2010/TTLT đã hướng dẫn rõ ràng là giải quyết những trường hợp vướng mắc về thủ tục thi hành án đối với các bản án, quyết định của Tòa án đã có hiệu lực pháp luật. Trong trường hợp này, bản án kinh doanh thương mại sơ thẩm bị kháng cáo chưa có hiệu lực pháp luật và cấp phúc thẩm đang trong giai đoạn xét xử mà đem áp dụng Thông tư số 14/2010/TTLT để giải quyết là không chuẩn về căn cứ.

Vừa qua, Hội đồng nhân dân tỉnh Quảng Nam cũng đã có một số chất vấn  đối với ngành Tòa án về chất lượng xét xử; nay xin nêu thêm một vụ này nữa, đề nghị lãnh đạo TAND tỉnh Quảng Nam xem lại và có biện pháp chấn chỉnh các Thẩm phán của mình để công tác xét xử ngày càng đạt kết quả tốt hơn./.