Xác định việc thực hiện các chỉ tiêu, tiêu chí đánh giá tiếp cận pháp luật luật trên địa bàn tỉnh có ý nghĩa quan trọng nhằm nâng cao nhận thức và ý thức chấp hành pháp luật trong cán bộ, nhân dân; đảm bảo quyền được tiếp cận thông tin của công dân đối với các quy định của pháp luật; từ năm 2017 đến nay, sau khi Quyết định số 1980/QĐ-TTg ngày 17/10/2016 của Thủ tướng Chính phủ được ban hành, có quy định thêm tiêu chí 18.5 về đánh giá chuẩn tiếp cận pháp luật đối với các xã đăng ký về đích nông thôn mới, UBND tỉnh Quảng Nam đã kịp thời bổ sung nhiệm vụ mới này cho Sở Tư pháp và đưa vào Kế hoạch phổ biến, giáo dục pháp luật hằng năm của tỉnh; đồng thời giao Sở Tư pháp hướng dẫn các địa phương thực hiện việc đánh giá, công nhận, xây dựng cấp xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật, với nhiều kết quả nổi bật như sau:
Về công tác quán triệt, tập huấn truyền thông: Năm 2017, Sở Tư pháp đã tổ chức được 01 hội nghị triển khai quán triệt Quyết định số 619/QĐ-TTg ngày 08/5/2017 của Thủ tướng Chính phủ và Thông tư số 07/2017/TT-BTP ngày 28/7/2017 của Bộ Tư pháp đến các đối tượng là đại diện lãnh đạo UBND và Trưởng phòng Tư pháp cấp huyện. Năm 2018, Sở Tư pháp phối hợp với Vụ Phổ biến, giáo dục pháp luật của Bộ Tư pháp tổ chức 01 lớp tập huấn nghiệp vụ về công tác đánh giá tiếp cận pháp luật cho các đối tượng: Chuyên viên Phòng Tư pháp và Chủ tịch UBND cấp xã, công chức Tư pháp cấp xã của 09 huyện, thị xã, thành phố đồng bằng của tỉnh (hơn 200 đại biểu dự).
Sở Tư pháp thường xuyên phân công báo cáo viên nghiên cứu, chuẩn bị tài liệu và cử tham gia các lớp tập huấn về thực hiện các tiêu chí nông thôn mới do Văn phòng ĐPNTM tỉnh tổ chức; cung cấp tài liệu hướng dẫn do Sở biên soạn cho các huyện, thị xã, thành phố, đồng thời cử báo cáo viên của Sở trực tiếp xuống một số huyện để hướng dẫn triển khai thực hiện cách đánh giá tiếp cận pháp luật; ngoài ra, Sở Tư pháp đã cung cấp tài liệu hướng dẫn xử lý 90 tình huống thực tế được tổng hợp qua phản ánh từ cơ sở trong năm 2017, để các xã đăng ký về đích nông thôn mới năm 2018 nghiên cứu vận dụng. Tại địa phương, UBND các huyện, thị xã, thành phố đã tổ chức các Hội nghị triển khai, tập huấn cho lãnh đạo UBND các xã, thị trấn, cán bộ Tư pháp - Hộ tịch và các ngành, thành viên có liên quan để triển khai Quyết định 619/2017/QĐ-TTg ngày 08/5/2017, tổ chức các phiên họp Hội đồng đánh giá tiếp cận pháp luật để xét công nhận xã, thị trấn đạt chuẩn tiếp cận pháp luật. Một số địa phương tổ chức các hội thi "Khu dân cư nông thôn kiểu mẫu".
Về công tác khảo sát, kiểm tra tình hình thực hiện: Năm 2018, Sở Tư pháp đã ban hành Kế hoạch số 22/KH-STP ngày 17/9/2018 triển khai hoạt động hướng dẫn, hỗ trợ công tác đánh giá tiếp cận pháp luật tại 15 xã đăng ký về đích nông thôn mới năm 2018; theo đó, thành lập Tổ công tác và tổ chức 01 đợt kiểm tra, khảo sát thực tế việc thực hiện tiêu chí 18.5 tại 15 xã đăng ký về đích nông thôn mới năm 2018 (từ ngày 19/9 đến 30/10/2018), nhằm tìm hiểu thực tế kết quả thực hiện tại các địa phương, qua đó hướng dẫn nhận thức đúng tinh thần văn bản pháp luật có liên quan quy định, hướng dẫn công tác chấm điểm các chỉ tiêu, tiêu chí và thiết lập hồ sơ minh chứng hoàn thành các chỉ tiêu, tiêu chí. Năm 2019, Sở Tư pháp tham mưu Hội đồng phối hợp PBGDPL tỉnh ban hành Kế hoạch số 16/KH-HĐPH ngày 04/5/2019 về việc tổ chức kiểm tra công tác phổ biến, giáo dục pháp luật năm 2019. Qua đó, đã kiểm tra việc thực hiện công tác phổ biến giáo dục pháp luật, hòa giải ở cơ sở, tiếp cận pháp luật tại huyện Đông Giang, Nam Trà My và thị xã Điện Bàn.
Về công tác phối hợp với cơ quan, tổ chức có liên quan trong tổ chức thực hiện nhiệm vụ: Hàng năm, Sở Tư pháp phối hợp với Văn phòng ĐPNTM của tỉnh, cử thành viên tham gia đoàn kiểm tra, thẩm định các chỉ tiêu, tiêu chí đánh giá tiếp cận pháp luật đối với các xã đăng ký về đích nông thôn mới; tổng hợp, đánh giá tình hình thực hiện nhiệm vụ xây dựng xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật gắn với xây dựng nông thôn mới. Phòng Tư pháp các huyện, thị xã, thành phố phối hợp chặt chẽ với Văn phòng Điều phối nông thôn mới và các cơ quan chuyên môn thuộc UBND, Ủy ban MTTQVN và các tổ chức chính trị - xã hội cấp huyện trong việc xét, đánh giá tiếp cận pháp luật đối với các xã, thị trấn trên địa bàn.
Kết quả đánh giá, công nhận cấp xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật:
- Năm 2017: có 18/18 huyện, thị xã, thành phố đã tổ chức đánh giá, ban hành các quyết định công nhận xã, phường, thị trấn đạt chuẩn tiếp cận pháp luật. Kết quả đánh giá tiếp cận pháp luật tại các huyện năm 2017, cụ thể như sau:
+ Tổng số đơn vị xã, phường toàn tỉnh: 244
+ Tổng số đơn vị xã, phường, thị trấn được đánh giá: 244
+ Tổng số đơn vị đạt chuẩn tiếp cận pháp luật: 177
+ Tổng số đơn vị chưa đạt chuẩn tiếp cận pháp luật: 67
+ Tỉ lệ đạt chuẩn tiếp cận pháp luật trên toàn tỉnh: 72,5%
- Năm 2018: có 18/18 huyện, thị xã, thành phố đã tổ chức đánh giá, ban hành các quyết định công nhận xã, phường, thị trấn đạt chuẩn tiếp cận pháp luật phố. Kết quả đánh giá tiếp cận pháp luật tại các huyện năm 2018, cụ thể như sau:
+ Tổng số đơn vị xã, phường toàn tỉnh: 244
+ Tổng số đơn vị xã, phường, thị trấn được đánh giá: 244
+ Tổng số đơn vị đạt chuẩn tiếp cận pháp luật: 207
+ Tổng số đơn vị chưa đạt chuẩn tiếp cận pháp luật: 37
+ Tỉ lệ đạt chuẩn tiếp cận pháp luật trên toàn tỉnh: 84,8%
Trong những năm tiếp theo, công tác đánh giá tiếp cận pháp luật được xác định là nhiệm vụ thường xuyên của ngành Tư pháp; Sở Tư pháp tiếp tục tham mưu UBND tỉnh thực hiện tốt hơn công tác này như một phần nội dung của công tác phổ biến, giáo dục pháp luật. Sở Tư pháp sẽ tiếp tục tham mưu UBND tỉnh và thực hiện theo thẩm quyền để chỉ đạo, hướng dẫn các địa phương tổ chức triển khai thực hiện tốt hơn nhiệm vụ đưa pháp luật đến với từng người dân thông qua hoạt động lồng ghép vào các đề án phổ biến, giáo dục pháp luật để từng bước đưa tinh thần, nội dung công tác đánh giá tiếp cận pháp luật đến với cán bộ và người dân ở cơ sở. Riêng đối với các xã đăng ký về đích nông thôn mới năm 2019, 2020, Sở Tư pháp sẽ có kế hoạch hỗ trợ hướng dẫn riêng để các đơn vị này hoàn thành tiêu chí 18.5 theo yêu cầu đề ra./.

Hạ Trương