Nhận thức rõ vai trò, tầm quan trọng của việc khiếu nại, tố cáo, trong thời gian qua, Thanh tra tỉnh luôn thực hiện tốt công tác phổ biến giáo dục pháp luật (PBGDPL) về khiếu nại, tố cáo và giải quyết hiệu quả các khiếu nại, tố cáo, đảm bảo quyền lợi và nguyện vọng chính đáng của nhân dân, lợi ích của Nhà nước.

Thực hiện Đề án “Tiếp tục tăng cường công tác PBGDPL khiếu nại, tố cáo ở xã, phường, thị trấn giai đoạn 2013-2016”, hằng năm, Thanh tra tỉnh tham mưu UBND tỉnh xây dựng Kế hoạch PBGDPL trên địa bàn tỉnh phù hợp với nhiệm vụ được giao và tình hình thực tế trên địa bàn tỉnh, trong đó quan tâm, chú trọng đến việc PBGDPL về khiếu nại, tố cáo. Sau khi có các văn bản chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ và văn bản hướng dẫn thực hiện của Thanh tra Chính phủ, UBND tỉnh đã chỉ đạo UBND các huyện, thành phố, thị xã thường xuyên đẩy mạnh công tác PBGDPL về khiếu nại, tố cáo trên địa bàn của mình, tăng cường cơ chế phối hợp với các cơ quan, ban, ngành để thực hiện Đề án một cách đồng bộ, hiệu quả.

Công tác PBGDPL về khiếu nại, tố cáo thông qua các phương tiện thông tin đại chúng cũng được chú trọng, trong giai đoạn từ năm 2013 – 2015, Thanh tra tỉnh tổ chức biên soạn, phát hành tài liệu hỏi đáp pháp luật về khiếu nại, tố cáo bằng tiếng kinh và tiếng Cơ tu; tìm hiểu pháp luật về khiếu nại, pháp luật về tố cáo trên Đài phát thanh -  truyền hình ở các huyện: Tây Giang, Đông Giang, Nam Giang. Biên soạn tài liệu phục vụ 15 lớp tuyên truyền  với số lượng 1.500 đầu sách ở các xã trọng điểm của các huyện Hiệp Đức, Tây Giang, Phước Sơn, Thăng Bình, Duy Xuyên, Điện Bàn, Nam Trà My, Quế Sơn...; in ấn tài liệu tuyên truyền Luật Khiếu nại, Luật Tố cáo để tổ chức tuyên truyền tại các huyện trọng điểm theo Đề án đã được phê duyệt.

Song song với việc thực hiện các hoạt động tuyên truyền, phổ biến nêu trên, các cơ quan, tổ chức, đơn vị trên địa bàn tỉnh còn xây dựng nhiều hình thức tuyên truyền phù hợp, mang tính sáng tạo cao, cụ thể như: Tổ chức Hội thi tìm hiểu pháp luật về khiếu nại, tố cáo các xã, nội dung chủ yếu liên quan đến Luật Khiếu nại và Luật Tố cáo, cụ thể: Tại xã Tam Tiến, Tam Giang, Tam Anh Nam, Tam Mỹ Tây, Tam Hòa (huyện Núi Thành); thiết lập đường dây nóng để tiếp nhận những phản ánh, đề xuất của người dân; lồng ghép việc tuyên truyền pháp luật về khiếu nại, tố cáo với việc thực hiện Cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư”, gắn với các tiêu chí xây dựng phường văn minh đô thị, xã văn hóa nông thôn mới bằng nhiều hình thức phong phú, đa dạng, sáng tạo như: treo băng rôn tuyên truyền trước trụ sở UBND các huyện, thành phố, thị xã; phường, xã, thị trấn, tổ chức nói chuyện chuyên đề, giải đáp thắc mắc hoặc lồng ghép vào các chương trình sinh hoạt văn hóa, văn nghệ ở địa phương, tổ chức các hội thi hái hoa dân chủ, tọa đàm về nâng cao hiệu quả công tác PBGDPL tại địa phương….Xây dựng các điểm trợ giúp pháp lý miễn phí tại cơ sở, tham gia hòa giải ở cơ sở nhằm nâng cao nhận thức của nhân dân. Đặc biệt, phối hợp với Chi nhánh Trung tâm trợ giúp pháp lý tổ chức trợ giúp pháp lý lưu động và lồng ghép công tác PBGDPL về Luật Khiếu nại, Luật Tố cáo tại các xã, thị trấn với hơn 872 người tham gia (Huyện Núi Thành).

Công tác bồi dưỡng, tập huấn cho cán bộ, công chức, người có thẩm quyền giải quyết khiếu nại, tố cáo; người chuyên trách, người tham gia PBGDPL về khiếu nại, tố cáo thường xuyên được tăng cường. Năm 2015, Thanh tra tỉnh ban hành kế hoạch mở lớp tập huấn nghiệp vụ thanh tra cho các đối tượng: Thanh tra sở, ban, ngành; Thanh tra huyện, thành phố, thị xã và Chuyên viên, nhân viên hợp đồng làm công tác thanh tra tại Thanh tra tỉnh. Qua đánh giá, năng lực vận dụng, thi hành pháp luật trên cương vị công tác và thực thi công vụ của đội ngũ cán bộ làm công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo đã từng bước được nâng cao về chất, hoàn thành tốt các nhiệm vụ chính trị được giao.

Việc tổ chức PBGDPL trực tiếp các quy định pháp luật về khiếu nại, tố cáo cho nhân dân ở xã, phường, thị trấn luôn cũng đạt được nhiều kết quả. Trong năm 2015, UBND các huyện, thành phố, thị xã đã tổ chức 341 cuộc tuyên truyền, phổ biến các quy định pháp luật về khiếu nại, tố cáo cho các đối tượng là Tổ trưởng Tổ dân phố, Khu phố trưởng, Ban Thanh tra nhân dân và đại diện các đoàn thể ở xã, phường, thị trấn… tổng số lượt người tham dự là 33.365 người.

Trước xu thế hội nhập toàn diện đời sống kinh tế xã hội đất nước và xây dựng Nhà nước pháp quyền của nhân dân, do nhân dân và vì nhân dân, vấn đề nâng cao hiệu quả PBGDPL để qua đó củng cố, tăng cường hiệu lực pháp luật đang trở nên cấp thiết. Để thực hiện tốt nhiệm vụ trên chúng ta cần tiến hành một số giải pháp sau: Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, chỉ đạo của chính quyền đối với công tác PBGDPL. Các cấp ủy phải thường xuyên tiến hành xây dựng chương trình, kế hoạch PBGDPL trên địa bàn cấp mình và phải luôn xác định vai trò gương mẫu của các đảng viên và vai trò tiên phong của họ trong việc PBGDPL. Đồng thời phải thường xuyên theo dõi, kiểm tra, giám sát hoạt động PBGDPL, kịp thời đôn đốc, chỉ đạo xử lý những vướng mắc nảy sinh trong quá trình thực hiện. Chú trọng xây dựng đội ngũ làm công tác PBGDPL - vai trò quyết định chất lượng hoạt động PBGDPL. Cần tuyển chọn những người có phẩm chất, năng lực, trình độ, có khả năng tuyên truyền, giáo dục hoặc hòa giải tốt, có lòng nhiệt tình, say mê với công việc PBGDPL.

Đổi mới nội dung, hình thức, phương pháp PBGDPL: Cần đổi mới nội dung PBGDPL theo hướng không chỉ đáp ứng nhu cầu kiến thức cơ bản về pháp luật, mà còn phải thiết thực, đáp ứng yêu cầu thực tiễn để một mặt nâng cao trình độ nhận thức cho các đối tượng, mặt khác giúp họ có khả năng vận dụng sáng tạo vào thực tiễn cuộc sống. Trên cơ sở nội dung PBGDPL đã được cung cấp, các báo cáo viên biên soạn lại cụ thể, phù hợp với đặc điểm, điều kiện, trình độ nhận thức, tính chất công việc của từng đối tượng. Định kỳ có tiến hành sơ kết, đánh giá để xây dựng cơ sở khoa học và thực tiễn cho việc xác định nội dung PBGDPL thời gian tiếp theo. Cần đa dạng hóa hình thức, phương pháp PBGDPL, không chỉ thông qua buổi lên lớp mà bằng những cách thức như tọa đàm, buổi nói chuyện, hoạt cảnh tình huống, lời ca, tiếng hát... Cần xây dựng và mở rộng hình thức tìm hiểu pháp luật qua các hoạt cảnh trên phát thanh hoặc truyền hình, xây dựng trang web riêng về công tác PBGDPL để người dân có thể cập nhật thông tin, trao đổi, bàn luận và tìm hướng giải quyết cho những vấn đề bức xúc trong đời sống pháp luật…

Ngoài ra, cần lồng ghép việc PBGDPL tại các buổi sinh hoạt cộng đồng. Xây dựng và phát huy phương châm mỗi người dân là một tuyên truyền viên trong cộng đồng. Chú trọng nâng cao hiệu quả hình thức thi tìm hiểu pháp luật. Đối với hình thức PBGDPL qua hoạt động tư vấn, trợ giúp pháp luật cần mở rộng phạm vi hoạt động, không chỉ tư vấn tại trụ sở mà còn đến các làng, xã, bản, tư vấn lưu động hoặc thông qua các câu lạc bộ trợ giúp pháp lý. Nâng cao chất lượng dạy học pháp luật trong trường học, cần đổi mới nội dung, phương pháp dạy học và hình thức ngoại khóa pháp luật. Phải thường xuyên hệ thống hoá pháp luật để phát hiện và loại bỏ những quy định pháp luật lạc hậu, trùng lắp, mâu thuẫn, kịp thời bổ sung những thiếu sót trong mặt bằng pháp luật; có kế hoạch xây dựng pháp luật phù hợp với mỗi giai đoạn cụ thể; đẩy mạnh công tác nghiên cứu khoa học pháp lý, nâng cao kỹ thuật lập pháp, mở rộng các hình thức nhân dân tham gia vào việc xây dựng pháp luật... Đồng thời phải đảm bảo đủ kinh phí, cơ sở vật chất kỹ thuật cho hoạt động PBGDPL. Tăng cường công tác PBGDPL không tách rời với việc nâng cao trình độ dân trí và cải thiện đời sống cho nhân dân./.

Nguyễn Mạnh Hùng