Theo quy định của pháp luật hiện hành, trong hồ sơ xin cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho người dân ngoài Đơn đề nghị cấp Giấy chứng nhận; một trong các loại giấy tờ về quyền sử dụng đất còn phải có bản mô tả về ranh giới thửa đất có xác nhận của những người sử dụng đất liền kề. Tuy nhiên, trên thực tế xuất phát từ một số lý do như: ranh giới được xác định đó xâm phạm qua đất của họ hay vì tư thù, xích mích cá nhân với nhau…mà những người sử dụng đất liền kề không hợp tác ký xác nhận vào bản mô tả về ranh giới thửa đất, dẫn đến bản mô tả về ranh giới thửa đất không có đầy đủ chữ ký xác nhận khiến cho việc cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho người dân gặp trở ngại, kéo dài về thời gian.

Về vấn đề này, pháp luật cũng có một số quy định để điều chỉnh, cụ thể là theo khoản 6.6 mục I Thông tư 09/2007/TT-BTNMT ngày 02/08/2007 của Bộ Tài nguyên và Môi trường về hướng dẫn việc lập, chỉnh lý, quản lý hồ sơ địa chính có quy định về Ranh giới thửa đất được xác định khi đo vẽ bản đồ địa chính, cấp Giấy chứng nhận như sau: “Đơn vị đo đạc lập bản đồ địa chính hoặc trích đo địa chính có trách nhiệm xem xét cụ thể về hiện trạng sử dụng đất, ý kiến của những người sử dụng đất liền kề để xác định và lập bản mô tả về ranh giới thửa đất; chuyển bản mô tả ranh giới thửa đất cho những người sử dụng đất có chung ranh giới thửa đất và người nhận bản mô tả có trách nhiệm ký xác nhận về việc đã nhận bản mô tả này; Sau 10 ngày kể từ ngày nhận được bản mô tả, nếu người nhận bản mô tả không có đơn tranh chấp về ranh giới thửa đất thì ranh giới thửa đất được xác định theo bản mô tả đó.”

Như vậy, trường hợp người sử dụng thửa đất liền kề cho rằng ranh giới thửa đất được xác định đó xâm phạm qua đất của mình thì việc họ không đồng ý ký vào bản mô tả là điều tất yếu. Để bảo vệ lợi ích chính đáng của mình, họ phải thực hiện quyền khiếu nại lên UBND cấp xã để giải quyết theo quy định của pháp luật đất đai trong thời hạn 10 ngày kể từ ngày nhận được bản mô tả. Tuy nhiên, trong thực tế người sử dụng thửa đất liền kề không nắm được thời hạn trên nên thường khiếu nại quá thời hạn quy định, dẫn đến sự lúng túng trong quá trình giải quyết của UBND cấp xã cũng như ảnh hưởng đến việc cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho người có yêu cầu.

Còn trường hợp người sử dụng thửa đất liền kề vì mâu thuẫn, xích mích cá nhân với nhau mà họ không đồng ý ký vào bản mô tả. Là cơ quan quản lý hành chính nhà nước ở địa phương về đất đai, UBND xã cần phải tham gia vào giải quyết dứt điểm vấn đề này. Cụ thể là phải tư vấn, giải thích cho người sử dụng thửa đất liền kề hiểu được quy định của pháp luật là: sau 10 ngày kể từ ngày nhận được bản mô tả, nếu người nhận bản mô tả không có đơn tranh chấp về ranh giới thửa đất thì ranh giới thửa đất được xác định theo bản mô tả đó. Do đó, việc họ không ký xác nhận không làm ảnh hưởng đến quá trình cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho người có yêu cầu.

Đặc biệt, các cơ quan có trách nhiệm lập hồ sơ địa chính và giải quyết thủ tục hành chính về cấp Giấy chứng nhận không được buộc người làm thủ tục cấp Giấy chứng nhận lấy xác nhận của người sử dụng đất liền kề. Điển hình như đối với trường hợp người sử dụng thửa đất liền kề vắng mặt ở địa phương dài ngày. Theo đó, đơn vị đo đạc có trách nhiệm chuyển bản mô tả ranh giới thửa đất đó cho UBND cấp xã để gửi cho người sử dụng đất liền kề; nếu như đến khi làm thủ tục cấp Giấy chứng nhận đối với thửa đất liên quan đến đường ranh giới đó mà chưa gửi được bản mô tả cho người sử dụng đất liền kề thì UBND cấp xã ghi xác nhận vào đơn xin cấp Giấy chứng nhận “Chưa gửi được bản mô tả thửa đất cho… (ghi tên và địa chỉ của người sử dụng đất liền kề vắng mặt)”. Văn phòng đăng ký quyền sử dụng đất có trách nhiệm gửi thông báo ba lần trong thời gian không quá 10 ngày trên một trong các phương tiện thông tin đại chúng của Trung ương hoặc địa phương về việc xác định ranh giới chung của các thửa đất; chi phí cho việc thông báo được tính chung trong chi phí cấp Giấy chứng nhận và được lấy từ nguồn ngân sách. Sau 30 ngày kể từ ngày thông báo cuối cùng, nếu không có đơn tranh chấp của người sử dụng đất liền kề thì ranh giới thửa đất được xác định theo bản mô tả đó./.

Lưu Tùng - Hạ Trương