Thời gian gần đây đã xuất hiện loại tội phạm mua bán người dưới nhiều hình thức tinh vi và phức tạp, nhất là buôn bán phụ nữ và trẻ em. Để ngăn chặn cũng như xác định người nào thuộc loại nạn nhân của mua bán người, đồng thời có biện pháp bảo vệ nạn nhân cũng như người thân thích của họ, ngày 13/8/2012, Chính phủ ban hành Nghị định số 62/2012/NĐ-CP, quy định căn cứ xác định nạn nhân bị mua bán và bảo vệ an toàn cho nạn nhân, người thân thich của họ. Theo đó, Nghị định qui định hai nội dung chính sau đây:

Một là, căn cứ để xác định nạn nhân bị mua bán

Một người được xác định là nạn nhân bị mua bán khi họ là đối tượng của một trong những hành vi sau đây:

- Mua bán người: Coi người như một loại hàng hóa để trao đổi bằng tiền hoặc lợi ích vật chất khác;

- Chuyển giao hoặc tiếp nhận người để: Ép buộc bán dâm; ép buộc làm đối tượng sản xuất băng, đĩa hình, sách, tranh, ảnh, lịch và những hình thức khác có nội dung tuyên truyền lối sống đồi trụy, khiêu dâm; ép buộc biểu diễn cho người khác xem thân thể mình với mục đích kích động tình dục; làm nô lệ tình dục; cưỡng bức lao động; ép buộc đi ăn xin; ép buộc làm vợ hoặc chồng…

Hai là, qui định cụ thể đối tượng bảo vệ, các biện pháp bảo vệ, thẩm quyền áp dụng biện pháp bảo vệ, trình tự, thủ tục áp dụng biện pháp bảo vệ, cụ thể:

1. Đối tượng được bảo vệ

- Nạn nhân của một trong các hành vi quy định ở trên;

- Người thân thích của nạn nhân, bao gồm: Vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, cha kế, mẹ kế, con đẻ, con nuôi, cha mẹ bên vợ hoặc bên chồng, anh, chị, em ruột, ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, cháu nội, cháu ngoại của nạn nhân.

2. Các biện pháp bảo vệ an toàn cho nạn nhân, người thân thích của họ

Tùy từng trường hợp cụ thể và điều kiện thực tế, cơ quan có trách nhiệm bảo vệ có thể áp dụng một hoặc nhiều biện pháp bảo vệ sau đây để bảo đảm an toàn cho nạn nhân, người thân thích của họ:

- Giữ bí mật về việc cung cấp tài liệu, chứng cứ của người được bảo vệ.

- Giữ bí mật các thông tin về đời tư, đặc điểm nhân dạng, nơi cư trú, làm việc, học tập và các thông tin khác có liên quan đến người được bảo vệ.

- Bố trí lực lượng bảo vệ tại nơi cư trú, làm việc, học tập, đi lại của người được bảo vệ, tại phiên tòa và những nơi cần thiết khác.

- Hạn chế phạm vi đi lại, giao tiếp của người được bảo vệ.

- Bố trí nơi tạm lánh cho người được bảo vệ.

- Bố trí nơi ở, nơi làm việc, học tập mới cho người được bảo vệ.

- Áp dụng các biện pháp phòng ngừa, ngăn chặn hành vi xâm hại hoặc đe dọa xâm hại đến tính mạng, sức khỏe, danh dự, nhân phẩm và tài sản của người được bảo vệ theo quy định của pháp luật;

- Xét xử kín.

3.Thẩm quyền áp dụng biện pháp bảo vệ

Cơ quan có thẩm quyền áp dụng biện pháp bảo vệ bao gồm: Cơ quan Cảnh sát điều tra trong Công an nhân dân; Cơ quan điều tra hình sự trong Quân đội nhân dân; Bộ đội Biên phòng; Lực lượng Cảnh sát biển; Viện Kiểm sát nhân dân, Viện Kiểm sát quân sự các cấp; Tòa án nhân dân, Tòa án quân sự các cấp; Ủy ban nhân dân xã, phường, thị trấn, Phòng Lao động - Thương binh và Xã hội, Cơ sở bảo trợ xã hội, Cơ sở hỗ trợ nạn nhân…

4. Trách nhiệm tổ chức thực hiện biện pháp bảo vệ

Người có thẩm quyền ra quyết định áp dụng biện pháp bảo vệ quy định tại Nghị định này có trách nhiệm tổ chức thực hiện biện pháp bảo vệ an toàn cho nạn nhân, người thân thích của họ .

5. Trình tự, thủ tục áp dụng các biện pháp bảo vệ

Tổ chức, cá nhân đề nghị áp dụng biện pháp bảo vệ phải có văn bản đề nghị gửi cơ quan có thẩm quyền. Trường hợp khẩn cấp có thể đề nghị trực tiếp hoặc qua điện thoại và các hình thức thông tin, liên lạc khác nhưng sau đó phải thể hiện bằng văn bản.

- Cơ quan nhận được đề nghị bảo vệ phải xem xét, xác định sự cần thiết áp dụng các biện pháp bảo vệ. Trường hợp có căn cứ cho rằng nạn nhân, người thân thích của họ bị xâm hại hoặc bị đe dọa xâm hại đến tính mạng, sức khỏe, danh dự, nhân phẩm, tài sản và cần phải áp dụng biện pháp bảo vệ thì ra quyết định áp dụng biện pháp bảo vệ. Trường hợp xét thấy không cần thiết áp dụng biện pháp bảo vệ thì phải có văn bản trả lời tổ chức, cá nhân đề nghị bảo vệ biết rõ lý do.

Nghị định này có hiệu lực thi hành kể từ ngày 10/10/2012.