Ngày 25/11/2019, Quốc hội đã thông qua Luật số 52/2019/QH14 sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Cán bộ, công chức và Luật Viên chức, chính thức có hiệu lực thi hành từ ngày 01/7/2020. Luật đã sửa đổi, bổ sung nhiều điểm mới so với Luật Cán bộ, công chức và Luật viên chức hiện hành, cụ thể như sau:
1. Bỏ chế độ công chức trong các đơn vị sự nghiệp công lập
Theo khoản 1 Điều 1 Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Cán bộ, công chức và Luật Viên chức năm 2019 (sửa đổi, bổ sung khoản 2 Điều 4 Luật cán bộ, công chức 2008) đã bỏ quy định những người trong bộ máy lãnh đạo, quản lý của đơn vị sự nghiệp công lập của Đảng Cộng sản Việt Nam, Nhà nước, tổ chức chính trị - xã hội ra khỏi định nghĩa về công chức. Như vậy, từ ngày 01/7/2020, sẽ không còn chế độ công chức trong đơn vị sự nghiệp công lập như hiện nay nữa.
2. Bổ sung chính sách đối với cán bộ, công chức là người tài năng
Cụ thể, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Cán bộ, công chức và Luật Viên chức năm 2019 quy định: Nhà nước có chính sách phát hiện, thu hút, bồi dưỡng, trọng dụng và đãi ngộ xứng đáng đối với người có tài năng. Theo đó, từ năm 2020, Chính phủ quy định khung chính sách trọng dụng và đãi ngộ đối với người có tài năng trong hoạt động công vụ. Căn cứ vào quy định của Chính phủ, người đứng đầu cơ quan quản lý cán bộ, công chức sẽ quy định chế độ sử dụng, đãi ngộ người có tài năng trong hoạt động công vụ áp dụng trong cơ quan, tổ chức, đơn vị thuộc phạm vi quản lý.
3. Quy định những trường hợp công chức được tuyển dụng không cần qua thi tuyển
Khoản 5 Điều 1 Luật này đã sửa đổi, bổ sung Điều 37 Luật cán bộ, công chức 2008 quy định việc tuyển dụng công chức thông qua xét tuyển được thực hiện trong các trường hợp sau: Cam kết tình nguyện làm việc từ 05 năm trở lên ở vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn; Người học theo chế độ cử tuyển theo quy định của Luật giáo dục, sau khi tốt nghiệp về công tác tại địa phương nơi cử đi học; Sinh viên tốt nghiệp xuất sắc, nhà khoa học trẻ tài năng. Như vậy, kể từ ngày 01/07/2020, sẽ có thêm 02 trường hợp công chức được tuyển dụng thông qua hình thức xét tuyển là những người học theo chế độ cử tuyển, sau khi tốt nghiệp về công tác tại địa phương nơi cử đi học và sinh viên tốt nghiệp xuất sắc, nhà khoa học trẻ tài năng.
4. Bổ sung 4 trường hợp công chức bị kỷ luật không được áp dụng thời hiệu
Theo đó, Luật này quy định từ ngày 01/7/2020, thời hiệu xử lý kỷ luật đối với viên chức sẽ được kéo dài lên 05 năm kể từ thời điểm có hành vi vi phạm, riêng đối với hành vi vi phạm ít nghiêm trọng đến mức phải kỷ luật bằng hình thức khiển trách thì thời hiệu xử lý kỷ luật sẽ là 02 năm (Theo quy định hiện nay thì thời hiệu xử lý kỷ luật đối với viên chức sẽ là 24 tháng đối với tất cả các trường hợp).
Đặc biệt, Luật sửa đổi, bổ sung cũng nhấn mạnh, đối với những viên chức có các hành vi vi phạm đặc biệt nghiêm trọng sau đây thì không áp dụng thời hiệu xử lý kỷ luật. Đó là: Viên chức là đảng viên có hành vi vi phạm đến mức phải kỷ luật bằng hình thức khai trừ; Có hành vi vi phạm quy định về công tác bảo vệ chính trị nội bộ; Có hành vi xâm hại đến lợi ích quốc gia trong lĩnh vực quốc phòng, an ninh, đối ngoại; Sử dụng văn bằng, chứng chỉ, giấy chứng nhận, xác nhận giả hoặc không hợp pháp.
Thời hạn xử lý kỷ luật không quá 90 ngày; trường hợp vụ việc có tình tiết phức tạp cần có thời gian thanh tra, kiểm tra để xác minh làm rõ thêm thì thời hạn xử lý kỷ luật có thể kéo dài nhưng không quá 150 ngày.
5. Quy định công chức nghỉ hưu có thể bị kỷ luật "xóa tư cách chức vụ"
Một trong những nội dung đáng chú ý của Luật sửa đổi, bổ sung lần này là việc bổ sung thêm 01 hình thức xử lý kỷ luật đối với cán bộ, công chức. Theo đó, tại khoản 7 Điều 1 Luật này nêu rõ, sau khi nghỉ việc hoặc nghỉ hưu mới phát hiện có hành vi vi phạm trong thời gian công tác thì tùy vào tính chất, mức độ sẽ phải chịu một trong các hình thức xử lý kỷ luật là: Khiển trách, cảnh cáo, xóa tư cách chức vụ đã đảm nhiệm. Đặc biệt, việc xử lý kỷ luật này gắn với hệ quả pháp lý tương ứng của hành vi vi phạm. Luật sửa đổi, bổ sung quy định rõ, cán bộ, công chức đã nghỉ việc, nghỉ hưu trước có hành vi vi phạm trong thời gian công tác trước ngày 01/7/2020 cũng được thực hiện theo quy định của Luật này.
6. Ngoài ra, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Cán bộ, công chức và Luật Viên chức năm 2019 còn quy định hình thức thực hiện nâng ngạch đối với công chức và nới lỏng điều kiện giải quyết nghỉ hưu đối với viên chức từ 01/7/2020:
- Theo quy định tại khoản 8 Điều 1 Luật này, việc nâng ngạch công chức phải căn cứ vào vị trí việc làm, phù hợp với cơ cấu ngạch công chức của cơ quan, tổ chức, đơn vị và được thực hiện thông qua thi nâng ngạch hoặc xét nâng ngạch. Như vậy, bổ sung thêm hình thức xét nâng ngạch bên cạnh hình thức thi nâng ngạch so Luật cán bộ, công chức 2008.
- Viên chức đang trong thời hạn xử lý kỷ luật, đang bị điều tra, truy tố, xét xử thì không được bổ nhiệm, biệt phái, đào tạo, bồi dưỡng hoặc thôi việc. Điều này đồng nghĩa với việc vẫn sẽ giải quyết chế độ nghỉ hưu cho viên chức đang trong thời hạn xử lý kỷ luật theo quy định tại khoản 8, Điều 2 Luật này sửa đổi, bổ sung khoản 3 Điều 56 Luật viên chức 2010 (theo quy định hiện hành thì sẽ không giải quyết nghỉ hưu cho những đối tượng này). Có thể thấy, Luật sửa đổi đã nới lỏng điều kiện giải quyết nghỉ hưu đối với viên chức so với quy định hiện hành tại Luật viên chức 2010./.

Thanh Linh