Ngày 03/11/2016, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 50/2016/QĐ-TTg về Tiêu chí xác định thôn đặc biệt khó khăn, xã thuộc vùng dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2016 – 2020. Theo đó, thôn đặc biệt khó khăn là thôn có 1 trong 2 tiêu chí sau: Tổng tỷ lệ hộ nghèo và cận nghèo từ 65% trở lên (trong đó tỷ lệ hộ nghèo từ 35% trở lên) theo chuẩn nghèo tiếp cận đa chiều giai đoạn 2016-2020.
Tổng tỷ lệ hộ nghèo và cận nghèo từ 55% trở lên (các tỉnh khu vực Đông Nam bộ và khu vực đồng bằng sông Cửu Long từ 30% trở lên) và có 2 trong 3 yếu tố sau (đối với các thôn có số hộ dân tộc thiểu số từ 80% trở lên, cần có 1 trong 3 yếu tố): Trục chính đường giao thông thôn hoặc liên thôn chưa được cứng hóa theo tiêu chí nông thôn mới; từ 60% trở lên số phòng học cho lớp mẫu giáo chưa được kiên cố; chưa có nhà văn hóa - khu thể thao thôn theo quy định của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch.
Xã thuộc vùng dân tộc thiểu số và miền núi được xác định theo 3 khu vực: Khu vực III là xã có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn; khu vực II là xã có điều kiện kinh tế - xã hội còn khó khăn nhưng đã tạm thời ổn định; khu vực I là các xã còn lại.
Theo Quyết định, xã khu vực III là xã có ít nhất 2 trong 3 tiêu chí: Số thôn đặc biệt khó khăn còn từ 35% trở lên (tiêu chí bắt buộc); tổng tỷ lệ hộ nghèo và cận nghèo từ 65% trở lên (trong đó tỷ lệ hộ nghèo từ 35% trở lên); tổng tỷ lệ hộ nghèo và cận nghèo từ 55% trở lên (các tỉnh khu vực Đông Nam Bộ, khu vực đồng bằng sông Cửu Long từ 30% trở lên) và có ít nhất 3 trong 6 điều kiện sau (đối với xã có số hộ DTTS từ 60% trở lên, cần có ít nhất 2 trong 6 điều kiện): Trục chính đường giao thông đến UBND xã hoặc đường liên xã chưa được nhựa hóa, bê tông hóa theo tiêu chí nông thôn mới. Trường mầm non, trường tiểu học hoặc trường THCS chưa đạt chuẩn quốc gia theo quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo. Chưa đạt tiêu chí quốc gia về y tế xã theo quy định của Bộ Y tế. Chưa có Trung tâm văn hóa, thể thao xã theo quy định của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch. Còn từ 20% số hộ trở lên chưa có nước sinh hoạt hợp vệ sinh. Còn từ 40% số hộ trở lên chưa có nhà tiêu hợp vệ sinh theo quy định của Bộ Y tế.
Xã khu vực II là xã có 1 trong 3 tiêu chí sau: Tổng tỷ lệ hộ nghèo và cận nghèo từ 55% trở lên (các tỉnh khu vực Đông Nam bộ, khu vực đồng bằng sông Cửu Long từ 30% trở lên) và không đủ 3 trong 6 điều kiện (đối với xã có số hộ dân tộc thiểu số từ 60% trở lên, không đủ 2 trong 6 điều kiện) trên. Tổng tỷ lệ hộ nghèo và cận nghèo từ 15% đến dưới 55% (các tỉnh khu vực Đông Nam bộ, khu vực đồng bằng sông Cửu Long từ 15% đến dưới 30%). Tổng tỷ lệ hộ nghèo và cận nghèo dưới 15% và có ít nhất một thôn đặc biệt khó khăn.
Tiêu chí xã khu vực I là các xã còn lại thuộc vùng dân tộc thiểu số và miền núi không phải xã khu vực III và xã khu vực II.
Quyết định có hiệu lực thi hành từ ngày 20/12/2016, thay thế Quyết định số 30/2012/QĐ-TTg, ngày 18/7/2012 của Thủ tướng Chính phủ về tiêu chí xác định thôn đặc biệt khó khăn, xã thuộc vùng dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2012-2015./.

Văn Cả