Nhằm trợ giúp cho người dân di cư từ Lào về Việt Nam không bị đói, có nơi ở tạm và đảm bảo các nhu cầu, điều kiện sống tối thiểu, hỗ trợ các điều kiện cần thiết về nơi định cư, về đất ở, đất sản xuất, vay vốn, học nghề, tạo việc làm, đảm bảo điều kiện cơ bản về y tế và giáo dục, phát triển kinh tế, nâng cao thu nhập, giảm nghèo bền vững để người dân sớm hòa nhập cộng đồng, ổn định cuộc sống lâu dài; ngày 25/01/2016, Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Phương án “Sắp xếp, ổn định dân cư cho người di cư tự do từ nước Cộng hòa Dân chủ nhân dân Lào về nước” tại Quyết định số 162/QĐ-TTg. Theo đó:

- Đối tượng áp dụng: Hộ gia đình (có từ 02 nhân khẩu trở lên) di cư tự do trong vùng biên giới Việt Nam - Lào trước ngày 08/7/2013 do Chính phủ nước Lào trao trả và Chính phủ nước Việt Nam tiếp nhận; cộng đồng dân cư tiếp nhận hộ tái định cư tập trung và xen ghép.

- Phạm vi thực hiện: Tại 10 tỉnh có chung đường biên giới với Lào gồm: Điện Biên, Sơn La, Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên Huế, Quảng Nam, Kon Tum.

-  Thời gian thực hiện: Trong 03 năm, từ năm 2016 đến năm 2018 và có thể được kéo dài nếu Thỏa thuận giữa Chính phủ nước Việt Nam và Chính phủ nước Lào về việc giải quyết vấn đề người di cư tự do, kết hôn không giá thú trong vùng biên giới hai nước được gia hạn.

- Nguyên tắc thực hiện: Bố trí dân cư phải phù hợp với Quy hoạch bố trí dân cư được cấp có thẩm quyền phê duyệt, quy hoạch xây dựng nông thôn mới và các quy hoạch ngành, lĩnh vực có liên quan. Các hộ trở về nước được bố trí định cư theo nguyên tắc di cư đi ở địa phương nào thì về định cư ở địa phương đó; ưu tiên bố trí định cư xen ghép vào cộng đồng nơi ở cũ; khuyến khích các hộ tự bố trí nơi định cư phù hợp trên địa bàn được chính quyền địa phương chấp thuận.; Sau khi định cư, được nhập quốc tịch, hộ khẩu, các hộ được hưởng các chính sách hiện hành như người dân trên địa bàn. Các hộ được hỗ trợ đất ở, đất sản xuất phải sử dụng đúng mục đích, không được chuyển nhượng, cho, tặng, cầm cố, cho thuê trong thời gian 10 năm kể từ ngày được Nhà nước giao đất.

- Chính sách hỗ trợ:

+ Hỗ trợ đột xuất: Trong thời gian mới về nước, chưa đăng ký được hộ khẩu, hộ tịch, các hộ gặp khó khăn về đời sống được hỗ trợ 3 triệu đồng/hộ để mua lều bạt làm nơi ở tạm (hỗ trợ 01 lần); 15kg gạo/người/tháng và hỗ trợ y tế 50.000 đồng/người/tháng trong thời gian 03 tháng tính từ thời điểm về Việt Nam.

+ Hỗ trợ bố trí, sắp xếp ổn định dân cư: Hỗ trợ cộng đồng bố trí định cư xen ghép; định cư tập trung; hỗ trợ làm nhà ở đối với các hộ nghèo.

+ Hỗ trợ phát triển sản xuất, ổn định đời sống: Hỗ trợ khai hoang, cải tạo đất lúa, đất nương rẫy; chuyển nhượng đất sản xuất của các hộ dân sở tại cho hộ về định cư; Hỗ trợ giao khoán, chăm sóc, bảo vệ và khai
thác rừng; hỗ trợ vay vốn phát triển sản xuất cho các hộ có nhu cầu để phát triển sản xuất; hỗ trợ học nghề, y tế; giáo dục.

Theo Quyết định này, UBND các tỉnh xây dựng dự án tổng thể của tỉnh để thực hiện Phương án gửi Ủy ban Dân tộc và Bộ Tài chính, Kế hoạch và Đầu tư thẩm tra trước khi Ủy ban nhân dân tỉnh phê duyệt và tổ chức thực hiện; chủ động bố trí kinh phí từ ngân sách địa phương, nhân lực, cơ sở vật chất thực hiện Phương án./.

Dung Ly