Ngày 10/4/2014, Chính phủ ban hành Nghị định số 29/2014/NĐ-CP quy định về thẩm quyền, thủ tục xác lập quyền sở hữu của Nhà nước về tài sản và việc quản lý, xử lý đối với tài sản sau khi được xác lập quyền sở hữu của Nhà nước (sau đây gọi là Nghị định 29).

Phạm vi điều chỉnh của Nghị định 29 gồm tài sản bị tịch thu theo quy định của pháp luật; tài sản vô chủ, tài sản bị đánh rơi, bỏ quên, tài sản bị chôn giấu, bị chìm đắm, di sản không người thừa kế, hàng hóa tồn đọng trong khu vực giám sát hải quan; tài sản do các tổ chức, cá nhân tự nguyện chuyển giao quyền sở hữu cho Nhà nước; tài sản của doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài chuyển giao cho Nhà nước Việt Nam theo cam kết.

Nghị định 29 quy định chi tiết về thẩm quyền, thủ tục xác lập quyền sở hữu của nhà nước và việc quản lý, xử lý đối với tài sản sau khi được xác lập quyền sở hữu nhà nước.

Theo đó, thẩm quyền đối với  tang vật, phương tiện vi phạm hành chính, vật chứng vụ án, tài sản của người bị kết án… được xác định tương ứng theo quy định của pháp luật xử lý vi phạm hành chính, tố tụng hình sự và thi hành án dân sự.

 Đối với tài sản vô chủ, tài sản bị đánh rơi, bỏ quên, tài sản bị chôn giấu, bị chìm đắm, di sản không người thừa kế, hàng hóa tồn đọng thì thẩm quyền xác lập quyền sở hữu nhà nước thuộc về Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh hoặc cấp huyện tùy theo từng trường hợp. Riêng với hàng hóa tồn đọng trong khu vực giám sát hải quan thì thẩm quyền thuộc về Cục trưởng Cục Hải quan.

Đối với tài sản do tổ chức, cá nhân tự nguyện chuyển giao quyền sở hữu cho Nhà nước Việt Nam thì bộ trưởng, thủ trưởng cơ quan trung ương thay mặt Nhà nước quyết định xác lập quyền sở hữu; nếu tài sản có giá trị từ 500 triệu đồng trở lên/1 đơn vị tài sản chuyển giao thì do Bộ trưởng Bộ Tài chính quyết định; tài sản chuyển giao cho các cơ quan, tổ chức, đơn vị thuộc phạm vi quản lý của từng địa phương thì do Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh quyết định. Riêng tài sản chuyên dùng thuộc lĩnh vực quốc phòng, an ninh thì trong mọi trường hợp đều do Bộ Quốc phòng và Bộ Công an quyết định.

Đối với tài sản của doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài chuyển giao cho nhà nước Việt Nam theo cam kết sau khi kết thúc thời hạn hoạt động thì Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh quyết định xác lập quyền sở hữu nhà nước theo quy định của pháp luật.

Thủ tục xác lập quyền sở hữu nhà nước đối với từng loại tài sản được quy định như sau:

Đối với tài sản là tang vật, phương tiện vi phạm hành chính, vật chứng vụ án, tài sản của người bị kết án được thực hiện theo quy định của pháp luật về xử lý vi phạm hành chính, pháp luật về tố tụng hình sự, pháp luật về thi hành án dân sự.

Đối với tài sản bị đánh rơi, bỏ quên: trong thời hạn 7 ngày làm việc, kể từ ngày hoàn thành thủ tục xác định chủ sở hữu của tài sản bị đánh rơi, bỏ quên theo quy định của pháp luật về dân sự, cơ quan đã tiếp nhận thông tin về tài sản bị đánh rơi, bỏ quên có trách nhiệm lập hồ sơ gửi Phòng Tài chính Kế hoạch huyện để trình Chủ tịch UBND cấp huyện quyết định. Trong 05 ngày làm việc, tùy theo thẩm quyền, Chủ tịch UBND cấp huyện ra quyết định xác lập quyền sở hữu nhà nước hoặc chuyển giao cho Sở Tài chính tỉnh trình Chủ tịch UBND cấp tỉnh ra quyết định. 

Đối với bất động sản vô chủ, sau khi hoàn thành các quy định của pháp luật mà vẫn không xác định được chủ sở hữu thì cơ quan tiếp nhận có trách nhiệm lập hồ sơ gửi Phòng Tài chính Kế hoạch huyện trong vòng 07 ngày. Sau khi nhận hồ sơ đầy đủ, trong vòng 07 ngày làm việc, Phòng Tài chính Kế hoạch lập tờ trình gửi UBND cấp huyện để gửi hồ sơ cho Sở Tài chính. Trong thời hạn 05 ngày làm việc, Sở Tài chính có trách nhiệm trình Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh, cũng trong 05 ngày làm việc, sau khi nhận được hồ sơ từ Sở Tài chính, Chủ tịch UBND tỉnh ra quyết định xác lập quyền sở hữu nhà nước đối với bất động sản vô chủ nói trên.

Đối với tài sản do các tổ chức, cá nhân tự nguyện chuyển giao quyền sở hữu cho Nhà nước, sau khi xem xét tính hợp pháp của việc chuyển giao, trong thời hạn 07 ngày làm việc, cơ quan tiếp nhận trình cơ quan cấp trên (nếu có) để quyết định. Trong thời hạn 05 ngày làm việc, cơ quan có thẩm quyền ra quyết định xác lập quyền sở hữu nhà nước đối với tài sản được chuyển giao…

Ngoài những quy định về thẩm quyền, thủ tục xác lập quyền sở hữu nhà nước đối với các loại tài sản, Nghị định 29 còn hướng dẫn việc quản lý, xử lý đối với các loại tài sản là đối tượng của việc xác lập quyền sở hữu của Nhà nước; quản lý tài chính trong việc xác lập quyền sở hữu nhà nước…

Nghị định 29 bắt đầu có hiệu lực kể từ ngày 01/6/2014./.

Vĩnh Can